Hoa văn nhà gỗ cổ là một phần không thể thiếu trong lối kiến trúc nhà gỗ Bắc Bộ. Mỗi nét hoa văn chạm khắc đều mang trong mình ý nghĩa và nét đặc trưng riêng. Bài viết dưới đây chúng tôi điểm lại một số họa tiết thường xuất hiện trong những nếp nhà kẻ truyền Bắc Bộ.
Dát vàng ta 9999 Hoành Phi – Câu Đối
Hoa văn nhà gỗ cổ là gì?
Hoa văn nhà gỗ cổ là những họa tiết được chạm khắc từ bàn tay khéo léo của người nghệ nhân. Chúng có thể là những họa tiết lấy cảm hứng từ thiên nhiên như: hoa lá, động vật. Các họa tiết thường xuất hiện ở cấu kiện như: cửa bức bàn, vì kẻ truyền, câu đầu,… nhằm trang trí và thể hiện sự tinh tế cũng như phong cách đặc trưng của vùng miền, dân tộc hay nền văn hóa nơi ngôi nhà được xây dựng.
Tổng hợp mẫu hoa văn nhà gỗ cổ Bắc Bộ đặc sắc và ý nghĩa
Nhà gỗ cổ truyền Bắc Bộ thường có những mẫu hoa văn truyền thống và mang ý nghĩa sâu sắc. Một số mẫu hoa văn phổ biến có thể kể đến:
Mẫu họa tiết nhà gỗ Tùng – Cúc – Trúc – Mai
Nằm trong bộ họa tiết tứ quý, “Tùng – Trúc – Cúc – Mai” thường xuất hiện trên cửa bức bàn, kẻ hiên, khung song ô thoáng, vách thuận nhà gỗ là đại diện cho khí chất của bốn người quân tử. Trong đó:
- Cây tùng mọc trên những mỏm núi chênh vênh thiếu nguồn dinh dưỡng, chịu nhiều sương giá nhưng vẫn phát triển. Vì vậy nó là biểu tượng cho hình ảnh hiên ngang bất khuất.
- Cây trúc với những đốt cây ngay thẳng từ bé vì vậy nó biểu tượng cho tính kiên cường, vượt qua mọi nghịch cảnh và khả năng chống chọi với sóng gió cuộc đời.
- Nói về hoa cúc chúng ta nghĩ ngay tới mùa thu, hoa cúc tượng trưng cho sự trường thọ, nguồn năng lượng hoa cúc đem lại giúp cho gia chủ có cuộc sống bình dị, cân bằng trong mọi việc.
- Hoa mai trong bộ tứ quý thường là hoa mai trắng nên nó tượng trưng cho sự thanh khiết, vinh hiển, cao sang, tấn lộc, tấn tài.
Mẫu họa tiết Đào – Lê – Thủ – Lựu
Giống với tứ hoa, tứ quả cũng thường xuất hiện ở cửa bức bàn với mỗi loại quả lại mang một ý nghĩa riêng như sau:
- Hình tượng cây đào trong phong thủy tượng trưng cho sự sung túc, mang đến vượng khí cho ngôi nhà.
- Hình tượng cây lê tượng trưng cho sự thành đạt và thăng tiến trong công việc
- Thủ trong quả phật thủ có hình dạng giống bàn tay phật có ý nghĩa tránh tà ma đồng thời mang lại may mắn, thuận lợi cho gia chủ.
- Thân lựu vững chắc tượng trưng cho sự kiên cường, quả lựu tựa như những chiếc lồng đèn có ý nghĩa mang lại may mắn cho gia chủ.
Mẫu họa tiết ngũ phúc lâm môn
Mẫu hoa văn nhà gỗ cổ này có hình dáng đặc biệt với 5 chú dơi vây quanh chữ phúc với hàm ý chỉ ngũ phúc (phúc, lộc, thọ, khang, ninh). Mỗi chữ lại có một ý nghĩa theo đúng với tên gọi của nó: phúc nghĩa là hạnh phúc , khang ninh là yên lành mạnh khỏe, thọ là sống lâu, lộc là tiền tài đủ đầy.
Mẫu hoa văn nhà gỗ cổ hoa sen
Hoa sen cũng rất được ưa chuộng làm hoa văn nhà gỗ cổ, hoa sen thường được đục chạm ở bẩy cò, cửa bức bàn, khung song ô thoáng, lá hạ diệp,… Tuy chưa chính thức nhưng hoa sen được người dân coi như quốc hoa của Việt Nam với ý nghĩa đại diện cho sự thanh cao, trong sạch…Hoa sen cũng là biểu tượng cho đức tính kiên nhẫn, liêm khiết vì đặc tính sống ở bùn lầy nhưng chẳng hôi tanh mùi bùn. Hình ảnh búp sen tròn trịa còn tượng trưng cho sự viên mãn, đủ đầy.
Mẫu hoa văn hình hóa rồng
Rồng là con vật biểu tượng cho sự thiêng liêng, đầy mạnh mẽ thường được chạm khắc ở đình, đền. Đối với nhà gỗ, mẫu hoa văn này sẽ được cách điệu. Ví dụ như: tứ quý “Tùng – Cúc – Trúc – Mai” hóa rồng được đục chạm trên kẻ hiên trong kết cấu nhà gỗ kẻ truyền. Rồng còn đại diện cho sự giàu sang, phú quý.
Mẫu hoa văn lá vĩ long
Hoa văn nhà gỗ cổ lá vĩ long là mẫu hoa văn hết sức thân thuộc có ở kết cấu nhà gỗ bắc bộ. Mẫu lá này tuy được đục chạm không quá cầu kỳ nhưng những đường nét uốn lượn, mềm mại đã đủ để tạo nên một tác phẩm nghệ thuật.
Những lưu ý khi lựa chọn hoa văn nhà gỗ cổ
- Lưu ý khi chọn thợ: gia chủ nên lựa chọn những nghệ nhân đục chạm có kinh nghiệm và kiến thức về mẫu hoa văn nhà gỗ cổ. Những người nghệ nhân có bàn tay khéo léo sẽ cho ra đời những tác phẩm họa tiết nghệ thuật và tinh tế.
- Họa tiết: cách chọn họa tiết cho căn nhà cũng cần để tâm bởi không phải mẫu hoa văn nào cũng có thể đục chạm ở nhà gỗ Bắc Bộ. Ví dụ những hình ảnh hoặc con vật quá mạnh mẽ như hình rồng chỉ thích hợp xuất hiện ở đình, đền. Cho vào nhà gỗ sẽ phải cách điệu một chút.
- Tùy theo vùng miền mẫu hoa văn nhà gỗ cổ cũng được khắc chạm theo phong cách khác nhau. Ví dụ họa tiết nhà gỗ ở Nam Định thường được đục sâu và sắc nét hơn những nơi khác.
Hoa văn nhà gỗ cổ với từng đường nét tỉ mỉ của người nghệ nhân không chỉ mang giá trị đẹp mắt mà còn mang giá trị văn hóa theo thời gian. Những họa tiết ấy có mặt trên những cấu kiện của nhà gỗ kẻ truyền Bắc Bộ lại càng thêm tôn vinh và tôn trọng sự sáng tạo của ông cha ta. Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn thêm về kiến trúc nhà gỗ cổ truyền có hoa văn đẹp mắt và đậm nét truyền thống.
Thông tin về nhà gỗ Phúc Lộc
Số điện thoại: 0973812666
Nhận tư vấn thiết kế: Th.s kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm
Xưởng sản xuất: xã Cần Kiệm, huyện Thạch thất, Tp Hà Nội (dưới chân núi chùa Tây Phương)
>Tham khảo thêm video về nhà gỗ truyền thống Bắc Bộ
>Tham khảo kiến thức nhà gỗ
