Bậc tam cấp là chi tiết quan trọng trong kiến trúc nhà gỗ, không chỉ để kết nối nền nhà với sân mà còn mang nhiều ý nghĩa phong thủy. Việc lựa chọn số bậc, vật liệu và kích thước phù hợp sẽ giúp đảm bảo tính thẩm mỹ, độ bền và may mắn cho gia chủ. Nếu gia chủ muốn tìm hiểu rõ hơn những ý nghĩa cũng như lưu ý khi thi công thì hãy tham khảo bài viết sau.
Nhà gỗ lim 3 gian 22 cột tại Hà Nội
Bậc tam cấp là gì? Ý nghĩa trong nhà gỗ
Bậc tam cấp là phần bậc thềm đặt giữa sân và hiên, thường gồm 3, 5 hoặc 7 bậc. Trong kiến trúc nhà gỗ Bắc Bộ, đây không chỉ là lối đi lên xuống mà còn là chi tiết quan trọng ảnh hưởng đến phong thủy và thẩm mỹ tổng thể. Bậc thường được xây bằng đá xanh, gạch Bát Tràng hoặc kết hợp gỗ và đá, tùy phong cách và nhu cầu của gia chủ. Một số ý nghĩa trong nhà gỗ gồm:
- Phong thủy: Bậc tam cấp tượng trưng cho “Thiên – Địa – Nhân”, thể hiện sự hài hòa giữa con người và vũ trụ. Người xưa thường tính số bậc theo quy luật “Sinh – Lão – Bệnh – Tử”, ưu tiên rơi vào cung Sinh để mang lại may mắn, tài lộc.
- Công năng: Đây là lối kết nối không gian từ sân lên hiên và vào trong nhà, giúp việc di chuyển thuận tiện và an toàn hơn.
- Thẩm mỹ: Bậc được xem như phần “mặt tiền” của ngôi nhà. Các mẫu bậc đá chạm khắc hoa văn rồng, mây, hoa sen… tạo nên sự trang nghiêm, sang trọng cho kiến trúc truyền thống.
- Văn hóa: Trong quan niệm dân gian miền Bắc, bậc còn là ranh giới phân định trong – ngoài, thể hiện sự tôn kính và nghiêm cẩn khi bước vào không gian thờ tự.
Các loại bậc tam cấp thường thấy ở nhà gỗ miền Bắc
Trong kiến trúc nhà gỗ, bậc tam cấp không chỉ đơn thuần là lối đi mà còn là chi tiết thể hiện phong thủy, thẩm mỹ và văn hóa. Dựa vào vật liệu và cách chế tác, có thể chia thành một số loại phổ biến như sau:
- Bậc tam cấp đá xanh: Loại này thường dùng đá xanh Thanh Hóa nguyên khối, nổi bật với độ bền cao, chịu lực và chống mài mòn tốt. Nhiều gia chủ lựa chọn loại này vì vừa bền đẹp, vừa dễ vệ sinh, ít chịu tác động của thời tiết khắc nghiệt.
- Bậc tam cấp lát gạch đỏ: Đây là kiểu truyền thống quen thuộc trong nhiều ngôi nhà gỗ Bắc Bộ, đặc biệt là nhà 3 gian, 5 gian. Bậc được xây gạch, lát gạch đỏ Bát Tràng hoặc gạch nung tạo nên vẻ mộc mạc, gần gũi. Ưu điểm của loại này là màu sắc ấm áp, hài hòa với sân gạch và hiên nhà gỗ.
- Bậc chạm khắc hoa văn: Thường làm từ đá nguyên khối, bề mặt được đục chạm các họa tiết như rồng, phượng, mây cuốn. Đây là loại bậc thường xuất hiện ở những công trình như từ đường, nhà thờ họ. Loại bậc này không chỉ đẹp mà còn mang giá trị phong thủy, cầu mong sự bình an và hưng thịnh cho gia chủ.
Kinh nghiệm làm bậc tam cấp nhà gỗ chuẩn phong thủy
Để bậc tam cấp nhà gỗ vừa đẹp, vừa hợp phong thủy, gia chủ cần quan tâm đến nhiều yếu tố: số bậc, vật liệu, kích thước và cách thi công. Đây là những kinh nghiệm quan trọng được các chuyên gia xây dựng và đơn vị thi công nhà gỗ truyền thống đúc kết.
Cách xác định số bậc hợp lý
Trong phong thủy, số bậc thềm nhà tam cấp thường được tính theo quy luật “Sinh – Lão – Bệnh – Tử”. Để đón vận khí tốt, gia chủ nên kết thúc bậc ở cung “Sinh”. Ví dụ, nếu làm 3 bậc thì bậc cuối rơi vào Sinh, còn nếu làm 5 bậc thì bậc cuối lại rơi vào “Lão”.
Do đó, phổ biến nhất vẫn là 3 bậc hoặc 5 bậc tùy độ cao nền nhà. Ngoài ra, với nhà gỗ truyền thống Bắc Bộ, gia chủ thường chọn 3 bậc tượng trưng cho Thiên – Địa – Nhân, vừa hợp phong thủy vừa giữ nét cổ truyền.
Vật liệu phù hợp với nhà gỗ truyền thống
Chất liệu bậc ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền và tính thẩm mỹ. Với nhà gỗ, những loại vật liệu sau thường được ưu tiên:
- Đá xanh Thanh Hóa: bền chắc, hạn chế trơn trượt, thể hiện sự trang trọng.
- Gạch đỏ Bát Tràng: tạo nét mộc mạc, gần gũi, thường dùng cho sân và hiên nhà gỗ cổ truyền.
- Đá chạm khắc: phù hợp với nhà thờ họ, từ đường, tạo điểm nhấn văn hóa.
Kích thước và tỉ lệ hài hòa với hiên nhà
Một bậc thềm nhà đạt chuẩn không chỉ đẹp mà còn cần có tỉ lệ hợp lý với hiên và mặt tiền:
- Chiều cao mỗi bậc: Khoảng 15 – 18cm, vừa tầm bước chân.
- Chiều rộng mặt bậc: Từ 27 – 30cm, đủ thoải mái để bước.
- Chiều ngang tổng thể: Tối thiểu bằng cửa chính, thường rộng từ 1,5m – 2,5m.
Nếu bậc quá dốc sẽ gây khó khăn cho người lớn tuổi và trẻ nhỏ khi di chuyển. Ngược lại, nếu làm quá thoải sẽ mất sự cân đối với hiên nhà gỗ. Tỉ lệ “hài hòa” chính là yếu tố tạo nên vẻ uy nghi và cân xứng cho tổng thể kiến trúc.
Những lưu ý trong thi công bậc tam cấp
Để bậc thềm nhà vừa bền chắc vừa chuẩn phong thủy, gia chủ cần lưu ý:
- Nền móng vững chắc: Đào móng sâu, tránh hiện tượng lún nứt sau thời gian sử dụng.
- Độ dốc thoát nước: Nên làm hơi nghiêng để tránh đọng nước, đặc biệt với đá tự nhiên.
- Kết hợp tiểu cảnh: Có thể thêm chậu cây cảnh, đèn đá để tăng tính thẩm mỹ.
- Tránh chắn lối đi chính: Bậc phải thoáng, không đặt vật cản ngay trước cửa.
Ngoài ra, trong quá trình thi công cần chọn thợ có kinh nghiệm vì họ hiểu rõ sự ăn khớp giữa hiên nhà, cột gỗ và phần bậc thềm nhà tam cấp.
>> Xem thêm: Làm len đá cửa nhà gỗ: Chọn đá gì? lắp thế nào cho chuẩn?
Bậc tam cấp nhà gỗ không chỉ là lối đi mà còn mang nhiều giá trị về phong thủy và thẩm mỹ. Các yếu tố như lựa chọn vật liệu, kích thước, tìm hiểu số bậc phù hợp và thi công đúng kỹ thuật đều ảnh hưởng đến sự bền vững và tài lộc của ngôi nhà. Gia chủ nên tham khảo ý kiến từ các đơn vị thi công uy tín để đảm bảo bậc thềm nhà vừa chuẩn phong thủy vừa hài hòa với tổng thể kiến trúc.
Thông tin về nhà gỗ Phúc Lộc
Số điện thoại: 0973812666
Nhận tư vấn thiết kế: Th.s kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm
Xưởng sản xuất: xã Cần Kiệm, huyện Thạch thất, Tp Hà Nội (dưới chân núi chùa Tây Phương)
Tham khảo thêm video về nhà gỗ truyền thống Bắc Bộ
Tham khảo thêm những dự án nhà gỗ đẹp
